زمینه و هدف:امروزه به موازات پیدایش تکنولوژیهای نوین بشری، چالشهای جدیدی برای حوزههای گوناگون حقوقی، پزشکی، اجتماعی و... به وجود آمده است. از جمله پدیدههای نوظهور، موضوع کودک شبیهسازی شده است که با سیاست افزایش توالید در جوامع کمجمعیت و یا با تمایل زوجین ناتوان از فرزندآوری به تولید مثل، رو به افزایش است. از آنجا که پدیده شبیهسازی کودک مسبوق به سابقه نبوده، بسیاری از پیامدهای ناشی از آن در حوزههای گوناگون نیازمند پیشبینی و تدارک راه حل و پاسخ است، از جمله اینکه آیا شبیهسازی از نظر قواحد حقوقی قابل پذیرش است یا خیر؟ و بر فرض پذیرش، موضوع اصل و نسب کودک شبیهسازیشده به چه کسی منتسب بوده و حقوق او بر عهده چه کسی است؟ پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی درصدد پاسخ به این پرسش مهم است و با بهرهمندی از دادههای پزشکی، میکوشد که نظر قواعد حقوقی داخلی و بینالمللی را در این زمینه بیابد.
روش:نگارش حاضر به روش کتابخانهای، یافتهها و دادههای پژوهشی مرتبط با موضوع را گردآوری، توصیف و تحلیل نموده است. یافتهها: به نظر میرسد که شبیهسازی به روشهای متعددی مانند لقاح مصنوعی، اهدای جنین، رحم جایگزین و... صورت میپذیرد که هر یک دارای حکم متفاوتی از نظر حقوقدانان و قانونگذار دارد. همچنین نگرش حقوق ایران به تأسی از رأی مشهور فقهی، روش تولیدی، از آن جهت که ولایت پدری به کسی واگذار نشده، انتساب کودک به صاحبان سلول به رسمیت شناخته نمیشود، در حالی که حقوق بینالمللی به ویژه در کشورهای اروپایی مانند انگلستان، فرانسه و آلمان، ولایت کودک شبیهسازیشده را پذیرفته و رسمی نموده است. نتیجهگیری:لذا با توجه به افزایش جنین شبیهسازی در جامعه کنونی، موضوع نیازمند بازبینی و تدوین مجاری قانونی است.
keykavosi S M, Nik Farjam Z, Feizi Aqdas A, Jafari Ghazi Jahani M. The Cloned Child in Iranian and International Law. Child Rights 2024; 5 (20) :1-16 URL: http://childrightsjournal.ir/article-1-202-fa.html
کیکاوسی سید محمد، نیکفرجام زهره، فیضی اقدس عارفه، جعفری قاضی جهانی مارال. کودک شبیهسازیشده در حقوق ایران و حقوق بینالمللی. فصلنامه حقوق کودک. 1402; 5 (20) :1-16