فروزان اکرمی، ، علیرضا زالی،
دوره ۴، شماره ۱۶ - ( ۱۲-۱۴۰۱ )
چکیده
زمینه و هدف: حمایت از کودکان یک ملاحظه اخلاقی و یک الزام حقوقی است. این مطالعه با هدف ارائه مدل عملیاتی ادغام برنامه‌های مراقبت سلامت کودک و نوجوان در کلینیک‌های حقوق کودک انجام شده است.
روش: در این مطالعه کیفی ابتدا جستجوی هدفمند قوانین و متون مرتبط با حقوق کودک/ نوجوان در وبگاه‌های داخلی با استفاده از واژگان کلیدی شامل حقوق کودک/ نوجوان یا دوستدار کودک/ نوجوان یا سلامت کودک/ نوجوان انجام شد. پس از مرور قوانین مرتبط و پیشینه مراکز حامی و دوستدار کودک/ نوجوان، چالش‌های پیش روی این مراکز تعیین و مدل عملیاتی ادغام برنامه‌های مراقبت سلامت در کلینیک‌های حقوق کودک ارائه گردید.
یافته‌ها: مرور پیشینه پژوهش نشان‌دهنده تأسیس ساختارهای مراکز دوستدار کودک و نوجوان و باشگاه‌های سلامت نوجوانان توسط وزارت بهداشت و درمان با حمایت سازمان‌های بین‌المللی از سال ۱۳۸۵ و نیز کلینیک‌های حقوق کودک توسط انجمن علمی و مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک وزارت دادگستری از سال ۱۳۹۵ تاکنون می‌باشد. فعالیت این مراکز به دلیل توقف حمایت سازمان‌های بین‌المللی و نیز عدم به کارگیری راهبردهای همکاری بین بخشی، جلب همکاری سازمان‌های ذ‌ی‌نفع و مشارکت جامعه متوقف گردیده است. علیرغم موضع دولت در حمایت از کودکان و نوجوانان مطابق با قوانین و اسناد بالادستی و تداوم فعالیت کلینیک‌های حقوق کودک بر اساس ماده ۵۰ آیین‌نامه اجرایی ماده ۶ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، مسائلی چون عدم تخصیص بودجه و لزوم رایگان‌بودن خدمات حقوقی، فقدان واحد پایش و اعتباربخشی و نیز عدم وجود حلقه اتصال بین این کلینیک‌ها و مراکز مراقبت سلامت از کودکان و نوجوانان در معرض خطر، از جمله چالش‌های پیش روی این مراکز هستند. از این رو ادغام برنامه‌های مراقبت سلامت کودکان و نوجوانان در معرض خطر در کلینیک‌های حقوق کودک و ارائه خدمات مشاوره و معاضدت حقوقی به آنان می‌تواند یک راهکار ابتکاری و پیشگیرانه برای تأمین سلامت و خوب‌زیستی آنان باشد.
نتیجه‌گیری: با توجه به توقف فعالیت مراکز سلامت ویژه کودک و نوجوان و راه‌اندازی ساختار مصوب کلینیک‌های حقوق کودک، مدیریت چالش‌های پیش روی این کلینیک‌ها و تعیین موارد ارجاع و خدمات قابل ارائه در قالب کلینیک‌های حقوق کودک، توسط شورای عالی سلامت و امنیت غذایی با مشارکت نمایندگان سازمان‌های شریک توصیه می‌گردد.
