فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - تزاحم اجرای مجازات حدی و قصاص علیه کودکان و نوجوانان با حق حیات ایشان
عاطفه عباسی فاطمه صالحینژادعلیرغم اصلاحات قانونی گسترده در قوانین مجازات اسلامی و آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 پیرامون اطفال و نوجوانان، همچنان ایرادهایی در حوزه مسؤولیت کیفری، نوع مجازات قابل اجرا و دادرسی جرائم ایشان وجود دارد. این مقاله با روش کتابخانه ای و پس از بررسی دقیق منابع فقهی و قانونی چکیده کاملعلیرغم اصلاحات قانونی گسترده در قوانین مجازات اسلامی و آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 پیرامون اطفال و نوجوانان، همچنان ایرادهایی در حوزه مسؤولیت کیفری، نوع مجازات قابل اجرا و دادرسی جرائم ایشان وجود دارد. این مقاله با روش کتابخانه ای و پس از بررسی دقیق منابع فقهی و قانونی موجود به این نتیجه رسید که هر چند قوانین کشور ناظر به پذیرش نسبی سن مسؤولیت کیفری اطفال و نوجونان در حوزه جرائم تعزیری و استفاده حداقلی از کیفر و افزایش وضع اقدامات تأمینی و تربیتی است، لیکن سن مزبور به ویژه در مورد اجرای مجازاتهای حدی و قصاص فاقد انطباق با مقتضیات اجتماعی بوده و میتوان با تفکیک میان سن عبادی و مسؤولیت کیفری بر اساس منابع فقهی و علمی موجود، سن مسؤولیت را به نحو مناسبی افزایش داد که این امر مشکل مربوط به اجرای کیفرهای مستوجب قصاص و حد را نیز در خصوص اطفال مرتفع خواهد ساخت. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی تحلیلی اهم عوامل فرهنگی بازدارنده افشای کودکآزاری جنسی
آرین پتفتامروزه یکی از بارزترین نوع خشونتها علیه کودکان در سراسر جهان، كودك آزاری جنسی است که نوعاً بازتابی از علل آسیبهای اجتماعی است. آداب و سنتهای موجود در جامعه بعضاً موجب پنهانساختن موارد خشونت جنسی علیه کودکان میشود. بسیاری از موارد سوءاستفاده جنسی، به سبب پنهانکاری چکیده کاملامروزه یکی از بارزترین نوع خشونتها علیه کودکان در سراسر جهان، كودك آزاری جنسی است که نوعاً بازتابی از علل آسیبهای اجتماعی است. آداب و سنتهای موجود در جامعه بعضاً موجب پنهانساختن موارد خشونت جنسی علیه کودکان میشود. بسیاری از موارد سوءاستفاده جنسی، به سبب پنهانکاری و ترس از برملاشدن، گزارش نشده و آثار مخرب آن بر کودکان به طور مستور باقی میمانند. از آنجا که یکی از خطرناکترین نوع خشونت علیه کودکان، آزار جنسی آنان است، بررسی عوامل هنجاری فرهنگی آن بسیار حائز اهمیت است و میتواند ما را در آسیبشناسی و ارائه راهکارهای مقتضی یاری برساند. از این رو مقاله حاضر درصدد پاسخ به این سؤال اصلی است که چه مسائل هنجاری فرهنگی میتواند موجب پنهانکاری موارد کودکآزاری جنسی شده و به تبع آن، خشونت جنسی علیه اطفال و نوجوانان را تسهیل ساخته و موجب افزایش اینگونه بزهکاریها شود. درک ارزشهایی که عموماً در بین مردمی با فرهنگی خاص وجود دارد، این امکان را به ما میدهد که موانع اجتماعی افشاگری آزار جنسی کودکان را از میان برداریم. به طور کلی در مقاله حاضر دریافته شد که اهم عوامل فرهنگی مذکور عبارتند از: آبرو و شرف خانوادگی، عفت و شرم، تبعیضات ناروای جنسیتی، هزینههای گزاف افشاگری، تفاوت فرهنگی و نژادپرستی، اعتقادات دینی انحرافی و عدم پایبندی مؤثر به ارزشهای معقول فرهنگی. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - تأملی بر نسبت آموزش و پرورش و حقوق کودک
آمنه عالیگستردگی مضامین حقوقی مطرحشده در پیماننامه بینالمللی حقوق کودک موجب ارتباط تنگاتنگ آن با نهادها و فعالیتهای مختلف اجتماعی مرتبط با کودک شده است، از جمله مهمترین نهاد یا فعالیت اجتماعی که اغلب کودکان تقریباً همه روزه با آن مواجهه متقابل دارند، آموزش و پرورش است که بر چکیده کاملگستردگی مضامین حقوقی مطرحشده در پیماننامه بینالمللی حقوق کودک موجب ارتباط تنگاتنگ آن با نهادها و فعالیتهای مختلف اجتماعی مرتبط با کودک شده است، از جمله مهمترین نهاد یا فعالیت اجتماعی که اغلب کودکان تقریباً همه روزه با آن مواجهه متقابل دارند، آموزش و پرورش است که بررسی ارتباط آن با حقوق کودک اهمیت دارد. بر این اساس در مقاله حاضر، با مروری تحلیلی بر متون نظری و گزارشهای پژوهشی موجود در ادبیات حوزه حقوق کودک، الگویی تفسیری از نسبت چندگانه بین نظام آموزش و پرورش و پیماننامه حقوق کودک ارائه و دلالتهایی برای ارزیابی عملکرد مدرسه از چشمانداز حقوق کودک استنباط شده است. طبق نتایج این بررسی، بین آموزش و پرورش و حقوق کودک ارتباطی سه وجهی برقرار است: آموزش و پرورش حق کودک است؛ آموزش مدرسهای ابزار تأمین حقوق کودک است؛ آموزش و پرورش موضوع پایش حقوق کودک است. سومین وجه این ارتباط، تأکیدی است بر لزوم ارزیابی عملکرد مدرسه از چشمانداز حقوق کودک. از بین 41 ماده مربوط به حقوق کودک در پیماننامه، حق مشارکت، عدم تبعیض، دفاع و دادرسی، حفاظت از خشونت، رعایت منافع عالیه، حریم خصوصی، آزادی بیان و امنیت، از جمله حقوق اساسی هستند که میتوانند معیار ارزیابی عملکرد آموزش و پرورش و به طور خاص، مدرسه در رعایت حقوق کودک و عمل به پیماننامه بینالمللی باشند. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - حمایت از حق حیات کودک در مخاصمات مسلحانه از دیدگاه اسلام و اسناد بینالمللی با نگاهی به کودکان یمن
مهدی رحمانی فاطمه پیری امیرحاجیلوحق حیات مهمترین حق طبیعی هر انسانی به ویژه کودك است. این حق پایه و اساس تمام حقوق بشری به شمار میرود و هرگونه تعرض به آن نقض صریح و آشکار حقوق بنیادین بشر محسوب میگردد. بر اساس آموزههای اسلام و تصریح بسیاری از اسناد بینالمللی، کودک به عنوان یک انسان حق دارد که حیات چکیده کاملحق حیات مهمترین حق طبیعی هر انسانی به ویژه کودك است. این حق پایه و اساس تمام حقوق بشری به شمار میرود و هرگونه تعرض به آن نقض صریح و آشکار حقوق بنیادین بشر محسوب میگردد. بر اساس آموزههای اسلام و تصریح بسیاری از اسناد بینالمللی، کودک به عنوان یک انسان حق دارد که حیات و زندگانی او تحت هر شرایطی به نحو شایستهای تأمین گردد. امروزه با درگیریهای مسلحانهای که استکبار جهانی برای دستیابی به منافع اقتصادی و سیاسی خود در برخی کشورها از جمله یمن به راه انداختهاند، حقوق مسلم کودکان از جمله حق حیات، حق بهداشت، حق تحصیل آنان، به طور آشکاری تهدید و نقض شده است و هر ساله هزاران کودک یمنی در اثر این درگیریها جان خود را از دست میدهند. در پژوهش حاضر که با روش توصیفی ـ تحلیلی و تطبیقی صورت گرفته، ضمن بررسی مبانی حق حیات کودک در اسلام و اسناد بینالمللی و آثار مخاصمات مسلحانه بر حیات کودکان، حق حیات کودکان یمن مورد بحث و بررسی قرار گرفته و بیان گردیده است که بر همه افراد جامعه انسانی، نهادهای ملی و بینالمللی و دولتها لازم است که در حد توان، ساز و کارهای تأمین این حق را فراهم کنند و از بروز خشونت علیه کودکان در مخاصمات مسلحانه جلوگیری کنند. علاوه بر این ضرورت دارد افرادی که حیات کودکان را در مخاصمات مسلحانه به خطر میاندازند، به اتهام جرائم جنگی، تعقیب، محاکمه و مجازات شوند. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - ارزیابی حق بر سلامت دهان و دندان کودک و تحقق آن در سطح بینالمللی
عقیل محمدی مهناز نیکنام عبدالصاحب نیکنامحق بر سلامت یکی از حقوق بنیادین انسانها محسوب میشود. حق بر سلامت دهان و دندان که یکی از ابعاد این حق و بخش جداییناپذیر از سلامت عمومی میباشد، به وضعیت بدون بیماری و درد مزمن در ناحیه دهان، صورت و گلو اطلاق میشود. از میان گروههای انسانی، کودکان آسیبپذیرترین افراد چکیده کاملحق بر سلامت یکی از حقوق بنیادین انسانها محسوب میشود. حق بر سلامت دهان و دندان که یکی از ابعاد این حق و بخش جداییناپذیر از سلامت عمومی میباشد، به وضعیت بدون بیماری و درد مزمن در ناحیه دهان، صورت و گلو اطلاق میشود. از میان گروههای انسانی، کودکان آسیبپذیرترین افراد هستند که عوامل مختلفی سلامت آنها را تهدید میکند. از این رو اسناد بینالمللی به ویژه «کنوانسیون حقوق کودک» (1989 م.) بر حق بر سلامت کودکان تأکید دارند. بیماریهای دهان و دندان از جمله عواملی هستند که به طور جدی این حق را تحت تأثیر قرار میدهند. این بیماریها تنها ایجاد درد نمیکنند، بلکه بر نحوه غذاخوردن، صحبتکردن، کیفیت زندگی، اعتماد به نفس درونی و اجتماعی کودک تأثیرگذار هستند. مقاله حاضر مبتنی بر یک روش توصیفی ـ تحلیلی و با بررسی رویکرد حقوق بینالملل به حق بر سلامت و حق بر سلامت دهان و دندان و تبیین حقوق کودک در این حوزه، به این سؤال پاسخ میدهد که در حال حاضر حق بر سلامت دهان و دندان کودکان در چه وضعیتی قرار دارد؟ این مقاله نتیجه میگیرد که علیرغم درک اهمیت ویژه سلامت دهان و دندان کودکان و حصول دستاوردهای مهم در این حوزه، همچنان بیماریهای دهان و دندان در میان کودکان، به طور گسترده شیوع دارد و تحقق حق مذکور به شکل مطلوب، با موانع و محدودیتهای فراوانی رو به رو است. ضروری است که علاوه بر نهادهای بینالمللی، کشورها نیز همسو با برنامههای جهانی سلامتی برای همه، به صورت هدفمند و سازماندهیشده به ویژه در زمینه پیشگیری از این بیماریها و بهبود دسترسی به مراقبتهای بهداشتی اولیه اقدام نمایند. همچنین دسترسی به اطلاعات سلامت در تمام دنیا، بهرهمندی از فناوریهای جدید، ارائه گزارشهای منظم و سالیانه توسط دولتها در زمینه سلامتی دهان و دندان کودکان میتواند به ارتقای حق بر سلامت دهان و دندان کودکان کمک فراوانی نماید. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی کودکهمسری در کشور با تأکید بر استان آذربایجان شرقی
کمال کوهیکودکهمسری یکی از چالشهای اساسی در نهاد خانواده و در جامعه است. کودکهمسری در طول تاریخ جوامع وجود داشته و بسته به مقتضیات زمانی و مکانی نیز وجود خواهد داشت، اما افزایش آن در جامعه به ویژه به دلایلی مانند فقر و وجود اختلاف فاحش سنی یک تهدیدی بر نهاد خانواده و جامعه تلق چکیده کاملکودکهمسری یکی از چالشهای اساسی در نهاد خانواده و در جامعه است. کودکهمسری در طول تاریخ جوامع وجود داشته و بسته به مقتضیات زمانی و مکانی نیز وجود خواهد داشت، اما افزایش آن در جامعه به ویژه به دلایلی مانند فقر و وجود اختلاف فاحش سنی یک تهدیدی بر نهاد خانواده و جامعه تلقی میشود. در این نوشتار، آمار کودکهمسری در کل کشور بر اساس سالنامههای آماری معتبر بررسی شده است. نتایج بررسی آماری نشان میدهد که روند کودکهمسری از سال 1390 تا سال 1398 روند صعودی را طی کرده و استانهای خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، سیستان و بلوچستان و خوزستان تا سال 1396 در زمره استانهایی قرار دارد که بیشترین نرخ کودکهمسری در آنها اتفاق افتاده است. در این میان استانهای یزد و سمنان کمترین آمار را به خود اختصاص دادهاند. استان آذربایجان شرقی در ازدواج زودهنگام و کودکهمسری و همچنین در طلاق گروه سنی 10 تا 14 سال در رتبه دوم کشور قرار دارد. در داخل شهرستانهای استان نیز کودکهمسری در شهرستانهای ملکان، بستانآباد، سراب و چاراویماق بیشتر رایج است و بالاترین درصد طلاق نیز در ازدواجهای زودهنگام در شهرستان ورزقان، ملکان، سراب، خداآفرین، کلیبر و هشترود مشاهده شده است. بنابراین برای پیشگیری، تعدیل و کنترل کودکهمسریهای غیر منطقی و ناخواسته در جامعه و مدیریت صحیح خانوادههای کودکهمسر به نظر میرسد آموزش و ارتقای مهارت زندگی و ارتباطی خانوادههای کودکهمسر، آموزش و ارتقای آگاهی اقشار مختلف در خصوص پیامدهای کودکهمسری، پیشگیری اجتماعی، قانونی و اقتصادی از وقوع کودکهمسری با اختلاف فاحش سنی و کودکهمسری به دلایل فقر اقتصادی خانواده، ایجاد بانک اطلاعاتی و رصد مسائل و مشکلات فرایند کودکهمسری، استفاده از رهبران دینی و ائمه جماعات در تغییر باورهای کلیشهای حاکم، ایجاد تکلیف قانونی برای گذاراندن دورههای آموزشی مهارتهای زندگی و زناشویی، ممنوعیت فواصل سنی غیر طبیعی سن زوج و زوجه در ازدواجهای زیر 14 سال و تشکیل کمیتههای پزشکی، روانشناختی و اجتماعی و فرهنگی برای هدایت صحیح خانوادهها در مسیر ازدواج موفق از جمله راهکارهایی است که میتوان نرخ کودکهمسریهای غیر طبیعی را کنترل و تعدیل نمود. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - مطالعه مفهوم «کودکان کار اینستاگرامی» در فضای مجازی ایران
عاطفه آقایی زهرا رضانیااینستاگرام یکی از بسترهای رسانههای نوین است که امکان حضور کاربران، از جمله والدین و کودکان را در فضای مجازی فراهم کرده است. کودکان کار اینستاگرامی به پدیدهای نوظهور در فضای مجازی اشاره دارد که کودکان توسط والدینشان به خدمت گرفته میشوند تا از طریق به نمایشگذاشتن جنبه چکیده کاملاینستاگرام یکی از بسترهای رسانههای نوین است که امکان حضور کاربران، از جمله والدین و کودکان را در فضای مجازی فراهم کرده است. کودکان کار اینستاگرامی به پدیدهای نوظهور در فضای مجازی اشاره دارد که کودکان توسط والدینشان به خدمت گرفته میشوند تا از طریق به نمایشگذاشتن جنبههای مختلف حیات زیستیشان، سودآور باشند. در این بین، قدرت ارتباطی رسانهها میتواند مفهوم کودکی را برساخت کرده و حق بر حیات کودکی را در راستای منافع شرکتهای تجاری یا اقتصاد خانواده تضعیف کند. هدف این پژوهش شناسایی چیستی مفهوم «کودک کار اینستاگرامی» است و اینکه این مفهوم با چه مقولههایی برساخت میشوند؟ به این منظور هشت صفحه اینستاگرامی اینفلوئنسرهای کودک انتخاب شدند و پس از تحلیل محتوای کیفی این صفحات با استفاده از نرمافزار MAX QDA دریافتیم که بدن و تعاملات کودک در این صفحات به مثابه «عنصر نمایش»، «عنصر هویتدهنده و برندساز مادر»، «عرصهای برای تبلیغات» و همچنین اطلاعات شخصی کودک به مثابه «عرصهای برای ارضای حس کنجکاوی» مفاهیمی هستند که مفهوم کودک کار اینستاگرامی را برساخت میکنند تا از طریق جذب فالوورهای بیشتر، خانوادههای آنان بتوانند سود بیشتری از شرکتهای تبلیغاتی کسب کنند. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - ضرورت شناسایی و حمایت از حق شادی کودکان در نظام حقوق داخلی و بینالملل
رضا فنازاد رامین پورسعیدافزایش تجربهها و پیشرفتهای بشر، تأثیر مستقیم در تحولات اجتماعی و حقوقی داشته است. به عنوان نمونه، دیگر امروزه حقهای سنتی مانند حق حیات و حق بر امنیت تن، در شمار بدیهیات شمرده میشوند و حقهای کمتر شناختهشدهای وارد گفتمان حقوق داخلی و بینالمللی شدهاند. حق شادی با چکیده کاملافزایش تجربهها و پیشرفتهای بشر، تأثیر مستقیم در تحولات اجتماعی و حقوقی داشته است. به عنوان نمونه، دیگر امروزه حقهای سنتی مانند حق حیات و حق بر امنیت تن، در شمار بدیهیات شمرده میشوند و حقهای کمتر شناختهشدهای وارد گفتمان حقوق داخلی و بینالمللی شدهاند. حق شادی با تأکید بر «حق شادی کودکان» به عنوان یکی از این حقهای نسبتاً نوظهور وارد ادبیات حقوق بینالملل و حقوق داخلی برخی کشورها شده است تا جایی که بعضاً به عنوان یکی از شاخصهای توسعهیافتگی کشورها قلمداد میشود. نویسندگان مقاله، با شیوه گردآوری اطلاعات به طریق کتابخانهای و بررسی دادهها به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و تطبیقی با تبیین مفهوم شادی در فلسفه، عرفان، اخلاق، ادبیات و فقه در تلاش هستند تا «هستها» و «بایدها» در حوزه حق شادی کودکان را بررسی نمایند. آنچه محصل شده است اینکه نهادهای مردمنهاد (جامعه مدنی) و سازمانهای دولتی مانند وزارت آموزش و پرورش و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، هنوز با وجود ارجگذاری به برخی دستاوردهای مثبت آنها، به دلایلی از جمله کمتر شناختهبودن این حق، عدم اولویت این حق نزد سیاستمداران، فقدان هماهنگی میان سیاستها و مدیران و در نهایت، برخی مشکلات در ساختار فرهنگی و اقتصادی، از رسالت حقیقی خود فاصله دارند که ضمن شناسایی و معرفی برخی از مهمترین کاستیها و چالشها، به ارائه پیشنهادات متناسب با آنها مبادرت شده است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - حق بر آموزش کودکان در اسناد بینالمللی حقوق بشر
مرضیه حججی نجفآبادی مسیمو پاپاحقوق کودک، به عنوان بخشی از مباحث حقوق بشر، بر حمایت و پشتیبانی از کودکان و دستیابی آنان به حقوق اساسی خویش اهتمام دارد. حقوق بشر، حقوق ذاتی همه انسانها میباشد. کودکان نیز به طور یکسان و بدون تبعیض صاحب این حقوق هستند. هدف اصلی این پژوهش بررسی حق بر آموزش کودكان و برر چکیده کاملحقوق کودک، به عنوان بخشی از مباحث حقوق بشر، بر حمایت و پشتیبانی از کودکان و دستیابی آنان به حقوق اساسی خویش اهتمام دارد. حقوق بشر، حقوق ذاتی همه انسانها میباشد. کودکان نیز به طور یکسان و بدون تبعیض صاحب این حقوق هستند. هدف اصلی این پژوهش بررسی حق بر آموزش کودكان و بررسی آن در اسناد بینالمللی است. برای دستیابی به این هدف از روش تحلیلی بهره گرفته شده است. مبنای اصلی این تحلیل، کنوانسیون حقوق کودك به عنوان مهمترین سند خاص در حوزه حقوق کودک، بندهای مرتبط این کنوانسیون در ارتباط با حق آموزش کودک، دیگر اسناد بینالمللی حقوق بشر، جایگاه آموزش در نظام حقوق بشر بینالملل، اعلامیه حقوق بشر و اعلامیه حقوق بشر اسلامی میباشد، لذا به رسمیتشناختن حق بر آموزش کودکان در نظام حقوق بشر، لزوم حمایت و تعهد دولتها در دسترسی کودکان به امکانات آموزشی مناسب را در پی خواهد داشت. اعلامیه حقوق کودک دربردارنده مفهوم گستردهای از کودک به عنوان صاحبان حق میباشد. چهار اصل اساسی کنوانسیون حقوق کودک را میتوان: 1ـ اصل عدم تبعیض و تضمین حقوق مندرج در كنوانسیون برای همه کودکان، بدون هر نوع تبعیض؛ 2ـ در اولویت قرارگرفتن منافع و علائق کودک در هر قانون و مقرراتی که بر کودک تأثیر میگذارد؛ 3ـ حق زندگی، بقا و رشد كودكان و نوجوانان؛ 4ـ حق ارائه نظر و عقیده کودکان در کلیه مراحل تصمیمگیری که به آنها مربوط میشود. این سند بینالمللی، ضمن مواد 28 و 29 حق آموزش را در کودکان به رسمیت میشناسد و این حق بر اساس فرصتهای برابر تبیین شده است. از دیگر اسناد بینالمللی حقوق بشر، اعلامیه حقوق بشر 1948 میباشد. ماده 26 آن، حق بر آموزش کودکان را به رسمیت میشناسد. همچنین آموزش را هدایت شخصیت انسانی با حسن تفاهم، گذشت و احترام به عقاید مختلف میداند. این تحلیل، از یکسو، معرف اعتقاد به کرامت ذاتی کودکان و قائلشدن «شخصیت انسانی»، بدون هرگونه تبعیض بر محوریت موضوعات؛ جنسیت، رنگ، عقیده، قومیت و مذهب و سایر ویژگیها میباشد؛ از سوی دیگر، تأکید بر اصل حمایت از کودکان و شناسایی حقوق بنیادین آنها میباشد. حق بر آموزش به عنوان یک اصل حقوق بشر، در حوزه کودکان شامل حقوقی، از جمله حق دسترسی به امکانات آموزشی، حق برخورداری از آموزش با کیفیت و استاندارد، احترام به شأن و منزلت انسانی کودک، آموزش بدون تبعیض در تمام مراحل دوران کودکی، در دسترسبودن امکانات آموزشی و برابری فرصتها در آموزش میباشد. جزييات مقاله